زومیت

الکتروموتور چیست؟
اساساً موتور الکتریکی یا موتور الکتریکی در انواع موتور الکتریکی معمولی (TEFC) یا نوع دیگر آن یعنی. انواع موتور برق تک فاز و الکتروموتور سه فاز.
انواع الکتروموتور
در زندگی ماشینی پیشرفته امروزی هیچ انسانی نیست که با موتور الکتریکی یا موتور الکتریکی یا دینام تماس نداشته باشد، اگرچه ممکن است از آن آگاه نباشد. اصولاً هر جا که حرکت باشد، یک موتور الکتریکی یا یک موتور الکتریکی وجود دارد.

موتور DC
موتور سریال
موتور موازی
موتور ترکیبی
موتور خودکشش
موتور آهنربای دائمی (PMDC)
موتور AC
موتور ناهمزمان
موتور سنکرون
موتورهای خاص
موتور پله ای
موتور DC بدون جاروبک
موتور هیسترزیس
موتور جت
موتور یونیورسال
موتور برق

نوعی ماشین است که انرژی الکتریکی را به حرکت مکانیکی تبدیل می کند. ایده کلی بر این واقعیت استوار است که وقتی هادی حامل جریان تحت یک میدان مغناطیسی قرار می گیرد، نیرویی توسط میدان مغناطیسی بر آن هادی حامل جریان وارد می شود.اکثر موتورهای الکتریکی دوار هستند. اما موتورهای خطی نیز وجود دارند.

هر الکتروموتور دوار از دو قسمت متحرک و محرک تشکیل شده است که قسمت متحرک روتور و قسمت ثابتی که معمولا در داخل موتور قرار دارد را استاتور نیز می گویند. در موتور الکتریکی، روتور به دلیل گشتاور ناشی از نیروی ایجاد شده توسط میدان مغناطیسی در استاتور، حول محور خود می چرخد. با توجه به ساختار خود، هر موتور الکتریکی با جریان مستقیم DC یا جریان متناوب AC تغذیه می شود.
نحوه انتخاب موتور الکتریکی
اولین نکته ای که در انتخاب موتور الکتریکی باید به آن توجه کرد، ولتاژ تک فاز یا سه فاز در محل نصب است. موتورهای الکتریکی بر اساس قدرت و فاصله و روش نصب انتخاب می شوند. اگر قدرت موتور الکتریکی مشخص نباشد، می توان با خواندن گشتاور خروجی مورد نیاز، توان را تعیین کرد. قدرت موتور الکتریکی بر حسب کیلووات و گشتاور آن بر حسب نیوتن متر بیان می شود. سرعت موتور الکتریکی با توجه به سرعت نهایی دستگاه موبایل انتخاب می شود و معمولاً 900، 1400 یا 2900 دور در دقیقه است. موتورهای الکتریکی را می توان بر روی پایه نصب کرد. اگر الکتروموتور مستقیماً به گیربکس یا موتور هیدرولیک متصل باشد باید در خروجی فلنج داشته باشد. فلنج می تواند با توجه به نیاز مشتری به صورت کوچک (B14) یا بزرگ (B5) تولید شود. باید توجه داشت که پوسته الکتروموتورها از جنس چدن یا آلومینیوم می باشد که با توجه به شرایط کاری و وزن مورد نیاز و میزان لرزش دستگاه انتخاب می شود.

تعاریف و اصطلاحات الکتریک

جریان

نسبت تغییرات بار الکتریکی (q) به زمان (t) را جریان و واحد آن آمپر (A) است و به وسیله دستگاه آمپرمتر که به صورت سری در مدار نصب می شود اندازه گیری می شود.

اختلاف پتانسیل

اختلاف پتانسیل یا ولتاژ کمیتی است که باعث جاری شدن جریان در یک مدار بسته می شود و واحد آن ولت (V) و توسط ولت متر که بصورت موازی در مدار بسته می شود اندازه گیری می شود.

واحد کار الکتریکی و واحد توان ظاهری

واحد کار الکتریکی وات بر ثانیه (W/S) و واحد توان ظاهری ولت آمپر (VA) یا کیلو ولت آمپر یا مگاولت آمپر می باشد.

جریان نامی

جریانی که یک دستگاه برقی مانند موتور الکتریکی در شرایط مشخص شده، می تواند از خود عبور دهد، بدون آنکه زیاد گرم شود یا تحت تنش های مکانیکی بیش از حد قرار گیرد.

اهم

در صورتی که ولتاژی معادل 1 ولت به دوسر مقاومتی اعمال شود و جریان 1 آمپر از آن عبور کند مقدار مقاومت 1 اهم است. واحد مقاومت الکتریکی اهم (Ω) است.

وات

میزان انرژی تولید شده را برحسب وات بیان می کنند. برای مثال لامپ های روشنایی با میزان وات مشخص می شوند که نشان می دهد این لامپ تا چه مقدار انرژی نورمی تواند بدهد.

آمپر

آمپر مقدار الکتریسیته جاری شده در یک مدار است. در واقع هنگامی که نیرویی موجب حرکت الکترون ها در جهت مخصوصی می شود جریان الکتریکی تولید می شود. جریان (I) را بر حسب آمپر (A) بیان می کنند.

ولت

میزان ولت یا ولتاژ اندازه مقدار الکتریسیته است. در واقع اختلاف پتانسیل الکتریکی بین دو نقطه را گویند. به بیان ساده تر نیرویی که الکترون های آزاد را به حرکت در می آورد ولتاژ الکتریکی نام دارد. اختلاف پتانسیل الکتریکی (R) بر حسب ولت (V) بیان می کنند.

میدان مغناطیسی

میدان الکتریکی در هر نقطه برابر نیروی وارد بر بار آزمون واحد q0 تعریف می شود. به بیان دیگر، برای تعیین میدان الکتریکی E ما مقدار نیرو F را بر بار q0 تقسیم می کنیم.
اجزاء موتورهای الکتریکی
ابتدا نگاهی به درون یک موتور الکتریکی ساده می اندازیم. یک موتور الکتریکی ساده از 6 بخش تشکیل شده:

آرمیچر
ذغال هادی
سوئیچ تغییر دهنده جهت برق
محور
آهنربا
منبع برق DC

انواع موتورهای الکتریکی یا الکتروموتور از نظر جریان مصرفی به دو دسته عمده تقسیم می شوند:

الکتروموتور یا موتور الکتریکی (Direct Current) یا جریان مستقیم DC
الکتروموتور یا موتور الکتریکی (Alternative Current) یا جریان متناوب AC
الکتروموتورهای DC یا جریان مستقیم چیست؟
موتور DC یا جریان مستقیم؛. دارای آرمیچری از آهنربای الکتریکی است. یک سوییچ گردشی به نام کموتاتور جهت جریان الکتریکی را در هر سیکل دو بار برعکس می کند تا آهنربا های الکتریکی بوجود آید در آرمیچر، آهنربای دائمی را در بیرون آرمیچر جذب و دفع کنند. سرعت دوران موتور DC به گشتاور ترمزی بستگی دارد به عبارت دیگر به ولتاژ ورودی و گشتاور جریان ورودی وابسته است.
الکتروموتور DC سری (Series)
موتورهای DC سری دارای گشتاور راه انداز بالا بوده و از این رو در صنایعی که به گشتاور راه اندازی بالا نیاز است (مانند جرثقیل ها، بالابر هیدرولیک، پرس های ضربه ای و آسانسور) مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین از این نوع دینام در لوکوموتیوهای شهری (مترو و تراموا) استفاده می شود که به آن اصطلاحا موتور کششی یا اصطکاکی (Traction Motor) گفته می شود.

الکتروموتور DC شانت (Shunt)
موتورهای DC شانت یا موازی دارای گشتاور حرکتی حداکثر در دور نامی می باشد. به همین خاطر در کاربردهایی چون هواکش های صنعتی و دمنده ها مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع از الکتروموتورها نباید در زیر بار سنگین راه اندازی شوند، چون جریان آرمیچر آنها بیش از حد بالا رفته و به موتور صدمه وارد می شود.موتور الکتریکی ترکیبی DC
در موتورهای مرکب مشخصات موتورهای سری و شنت وجود دارد و شامل دو دسته می شوند.

1. موتور الکتریکی DC ترکیبی اضافی

از این نوع الکتروموتور در مواردی استفاده می شود که ویژگی های یک موتور سری مورد نیاز است، اما با برداشتن بار، موتور را نمی توان متوقف کرد و سرعت آن زیاد افزایش نمی یابد. مثل ماشین های تراش که در هر دوره کاری تخلیه و بارگیری می شوند. در صنایع مختلف معمولاً به جای استفاده از دینام ترکیبی اضافی که ساخت آن مشابه موتورهای الکتریکی سری است، استفاده می شود.
2. موتور DC ترکیبی معیوب

در بارهای کمتر از بارهای نامی و در مواردی که سرعت تقریباً ثابت مورد نیاز است از موتورهای مرکب استفاده می شود که عموماً از این موتورها در آزمایشگاه ها برای تأمین سرعت ثابت استفاده می شود.

موتورهای الکتریکی AC یا AC چیست؟
رایج ترین نوع دینام هایی که در صنعت و خانه استفاده می شود، موتورهای القایی AC هستند.

مزایای استفاده از موتورهای AC

طراحی ساده و محکم
قیمت مناسب
هزینه نگهداری کم
اتصال آسان و کامل به منبع برق
انواع مختلفی از موتورهای AC یا القایی در صنعت وجود دارد. موتور های الکتریکی مختلف برای کارهای مختلف مناسب اند. با اینکه طراحی موتور AC آسانتر از الکتروموتور DC است ولی کنترل سرعت و گشتاور در انواع مختلف الکتروموتور AC نیازمند درکی عمیق تر در طراحی و مشخصات در این نوع موتورها است.

استاتور

استاتور از چندین قطعه باریک آلومنیوم یا آهن سبک ساخته شده است. این قطعات بصورت یک سیلندر تو خالی به هم منگنه و محکم شده اند. سیم پیچ هایی از سیم روکش دار در این شیارها جاسازی شده اند. هر گروه پیچه با هسته ای که آن را فرا گرفته یک آهنربای مغناطیسی (با دو پل) را برای کار کردن با تغذیه AC شکل می دهد. تعداد قطب های یک موتور AC به اتصال درونی پیچه های استاتور بستگی دارد. پیچه های استاتور مستقیما به منبع انرژی متصل می باشند. آنها به صورتی متصل اند که با برقراری تغذیه AC یک میدان مغناطیسی چرخنده تولید می شود.
انواع الکتروموتور سه فاز

انواع دینام سه فاز عبارتند از:

الکتروموتور سه فاز قفس سنجابی
الکتروموتور سه فاز قفس سنجابی با روتور سیم پیچی شده (اسلیپ رینگ).

الکتروموتور چیست؟
اساساً موتور الکتریکی یا موتور الکتریکی در انواع موتور الکتریکی معمولی (TEFC) یا نوع دیگر آن یعنی. انواع موتور برق تک فاز و الکتروموتور سه فاز.
انواع الکتروموتور
در زندگی ماشینی پیشرفته امروزی هیچ انسانی نیست که با موتور الکتریکی یا موتور الکتریکی یا دینام تماس نداشته باشد، اگرچه ممکن است از آن آگاه نباشد. اصولاً هر جا که حرکت باشد، یک موتور الکتریکی یا یک موتور الکتریکی وجود دارد.

موتور DC
موتور سریال
موتور موازی
موتور ترکیبی
موتور خودکشش
موتور آهنربای دائمی (PMDC)
موتور AC
موتور ناهمزمان
موتور سنکرون
موتورهای خاص
موتور پله ای
موتور DC بدون جاروبک
موتور هیسترزیس
موتور جت
موتور یونیورسال
موتور برق

نوعی ماشین است که انرژی الکتریکی را به حرکت مکانیکی تبدیل می کند. ایده کلی بر این واقعیت استوار است که وقتی هادی حامل جریان تحت یک میدان مغناطیسی قرار می گیرد، نیرویی توسط میدان مغناطیسی بر آن هادی حامل جریان وارد می شود.اکثر موتورهای الکتریکی دوار هستند. اما موتورهای خطی نیز وجود دارند.

هر الکتروموتور دوار از دو قسمت متحرک و محرک تشکیل شده است که قسمت متحرک روتور و قسمت ثابتی که معمولا در داخل موتور قرار دارد را استاتور نیز می گویند. در موتور الکتریکی، روتور به دلیل گشتاور ناشی از نیروی ایجاد شده توسط میدان مغناطیسی در استاتور، حول محور خود می چرخد. با توجه به ساختار خود، هر موتور الکتریکی با جریان مستقیم DC یا جریان متناوب AC تغذیه می شود.
نحوه انتخاب موتور الکتریکی
اولین نکته ای که در انتخاب موتور الکتریکی باید به آن توجه کرد، ولتاژ تک فاز یا سه فاز در محل نصب است. موتورهای الکتریکی بر اساس قدرت و فاصله و روش نصب انتخاب می شوند. اگر قدرت موتور الکتریکی مشخص نباشد، می توان با خواندن گشتاور خروجی مورد نیاز، توان را تعیین کرد. قدرت موتور الکتریکی بر حسب کیلووات و گشتاور آن بر حسب نیوتن متر بیان می شود. سرعت موتور الکتریکی با توجه به سرعت نهایی دستگاه موبایل انتخاب می شود و معمولاً 900، 1400 یا 2900 دور در دقیقه است. موتورهای الکتریکی را می توان بر روی پایه نصب کرد. اگر الکتروموتور مستقیماً به گیربکس یا موتور هیدرولیک متصل باشد باید در خروجی فلنج داشته باشد. فلنج می تواند با توجه به نیاز مشتری به صورت کوچک (B14) یا بزرگ (B5) تولید شود. باید توجه داشت که پوسته الکتروموتورها از جنس چدن یا آلومینیوم می باشد که با توجه به شرایط کاری و وزن مورد نیاز و میزان لرزش دستگاه انتخاب می شود.

تعاریف و اصطلاحات الکتریک

جریان

نسبت تغییرات بار الکتریکی (q) به زمان (t) را جریان و واحد آن آمپر (A) است و به وسیله دستگاه آمپرمتر که به صورت سری در مدار نصب می شود اندازه گیری می شود.

اختلاف پتانسیل

اختلاف پتانسیل یا ولتاژ کمیتی است که باعث جاری شدن جریان در یک مدار بسته می شود و واحد آن ولت (V) و توسط ولت متر که بصورت موازی در مدار بسته می شود اندازه گیری می شود.

واحد کار الکتریکی و واحد توان ظاهری

واحد کار الکتریکی وات بر ثانیه (W/S) و واحد توان ظاهری ولت آمپر (VA) یا کیلو ولت آمپر یا مگاولت آمپر می باشد.

جریان نامی

جریانی که یک دستگاه برقی مانند موتور الکتریکی در شرایط مشخص شده، می تواند از خود عبور دهد، بدون آنکه زیاد گرم شود یا تحت تنش های مکانیکی بیش از حد قرار گیرد.

اهم

در صورتی که ولتاژی معادل 1 ولت به دوسر مقاومتی اعمال شود و جریان 1 آمپر از آن عبور کند مقدار مقاومت 1 اهم است. واحد مقاومت الکتریکی اهم (Ω) است.

وات

میزان انرژی تولید شده را برحسب وات بیان می کنند. برای مثال لامپ های روشنایی با میزان وات مشخص می شوند که نشان می دهد این لامپ تا چه مقدار انرژی نورمی تواند بدهد.

آمپر

آمپر مقدار الکتریسیته جاری شده در یک مدار است. در واقع هنگامی که نیرویی موجب حرکت الکترون ها در جهت مخصوصی می شود جریان الکتریکی تولید می شود. جریان (I) را بر حسب آمپر (A) بیان می کنند.

ولت

میزان ولت یا ولتاژ اندازه مقدار الکتریسیته است. در واقع اختلاف پتانسیل الکتریکی بین دو نقطه را گویند. به بیان ساده تر نیرویی که الکترون های آزاد را به حرکت در می آورد ولتاژ الکتریکی نام دارد. اختلاف پتانسیل الکتریکی (R) بر حسب ولت (V) بیان می کنند.

میدان مغناطیسی

میدان الکتریکی در هر نقطه برابر نیروی وارد بر بار آزمون واحد q0 تعریف می شود. به بیان دیگر، برای تعیین میدان الکتریکی E ما مقدار نیرو F را بر بار q0 تقسیم می کنیم.
اجزاء موتورهای الکتریکی
ابتدا نگاهی به درون یک موتور الکتریکی ساده می اندازیم. یک موتور الکتریکی ساده از 6 بخش تشکیل شده:

آرمیچر
ذغال هادی
سوئیچ تغییر دهنده جهت برق
محور
آهنربا
منبع برق DC

انواع موتورهای الکتریکی یا الکتروموتور از نظر جریان مصرفی به دو دسته عمده تقسیم می شوند:

الکتروموتور یا موتور الکتریکی (Direct Current) یا جریان مستقیم DC
الکتروموتور یا موتور الکتریکی (Alternative Current) یا جریان متناوب AC
الکتروموتورهای DC یا جریان مستقیم چیست؟
موتور DC یا جریان مستقیم؛. دارای آرمیچری از آهنربای الکتریکی است. یک سوییچ گردشی به نام کموتاتور جهت جریان الکتریکی را در هر سیکل دو بار برعکس می کند تا آهنربا های الکتریکی بوجود آید در آرمیچر، آهنربای دائمی را در بیرون آرمیچر جذب و دفع کنند. سرعت دوران موتور DC به گشتاور ترمزی بستگی دارد به عبارت دیگر به ولتاژ ورودی و گشتاور جریان ورودی وابسته است.
الکتروموتور DC سری (Series)
موتورهای DC سری دارای گشتاور راه انداز بالا بوده و از این رو در صنایعی که به گشتاور راه اندازی بالا نیاز است (مانند جرثقیل ها، بالابر هیدرولیک، پرس های ضربه ای و آسانسور) مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین از این نوع دینام در لوکوموتیوهای شهری (مترو و تراموا) استفاده می شود که به آن اصطلاحا موتور کششی یا اصطکاکی (Traction Motor) گفته می شود.

الکتروموتور DC شانت (Shunt)
موتورهای DC شانت یا موازی دارای گشتاور حرکتی حداکثر در دور نامی می باشد. به همین خاطر در کاربردهایی چون هواکش های صنعتی و دمنده ها مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع از الکتروموتورها نباید در زیر بار سنگین راه اندازی شوند، چون جریان آرمیچر آنها بیش از حد بالا رفته و به موتور صدمه وارد می شود.موتور الکتریکی ترکیبی DC
در موتورهای مرکب مشخصات موتورهای سری و شنت وجود دارد و شامل دو دسته می شوند.

1. موتور الکتریکی DC ترکیبی اضافی

از این نوع الکتروموتور در مواردی استفاده می شود که ویژگی های یک موتور سری مورد نیاز است، اما با برداشتن بار، موتور را نمی توان متوقف کرد و سرعت آن زیاد افزایش نمی یابد. مثل ماشین های تراش که در هر دوره کاری تخلیه و بارگیری می شوند. در صنایع مختلف معمولاً به جای استفاده از دینام ترکیبی اضافی که ساخت آن مشابه موتورهای الکتریکی سری است، استفاده می شود.
2. موتور DC ترکیبی معیوب

در بارهای کمتر از بارهای نامی و در مواردی که سرعت تقریباً ثابت مورد نیاز است از موتورهای مرکب استفاده می شود که عموماً از این موتورها در آزمایشگاه ها برای تأمین سرعت ثابت استفاده می شود.

موتورهای الکتریکی AC یا AC چیست؟
رایج ترین نوع دینام هایی که در صنعت و خانه استفاده می شود، موتورهای القایی AC هستند.

مزایای استفاده از موتورهای AC

طراحی ساده و محکم
قیمت مناسب
هزینه نگهداری کم
اتصال آسان و کامل به منبع برق
انواع مختلفی از موتورهای AC یا القایی در صنعت وجود دارد. موتور های الکتریکی مختلف برای کارهای مختلف مناسب اند. با اینکه طراحی موتور AC آسانتر از الکتروموتور DC است ولی کنترل سرعت و گشتاور در انواع مختلف الکتروموتور AC نیازمند درکی عمیق تر در طراحی و مشخصات در این نوع موتورها است.

استاتور

استاتور از چندین قطعه باریک آلومنیوم یا آهن سبک ساخته شده است. این قطعات بصورت یک سیلندر تو خالی به هم منگنه و محکم شده اند. سیم پیچ هایی از سیم روکش دار در این شیارها جاسازی شده اند. هر گروه پیچه با هسته ای که آن را فرا گرفته یک آهنربای مغناطیسی (با دو پل) را برای کار کردن با تغذیه AC شکل می دهد. تعداد قطب های یک موتور AC به اتصال درونی پیچه های استاتور بستگی دارد. پیچه های استاتور مستقیما به منبع انرژی متصل می باشند. آنها به صورتی متصل اند که با برقراری تغذیه AC یک میدان مغناطیسی چرخنده تولید می شود.
انواع الکتروموتور سه فاز

انواع دینام سه فاز عبارتند از:

الکتروموتور سه فاز قفس سنجابی
الکتروموتور سه فاز قفس سنجابی با روتور سیم پیچی شده (اسلیپ رینگ).